Był początek XX wieku. Polski nie było jeszcze na mapie. Miała ona uzyskać niepodległość dopiero dekadę później. Na pruskim tronie zasiadał cesarz Wilhelm II. Gdzieś na obrzeżach jego państwa, w małym miasteczku o nazwie Bütow rodził się klub, który zapoczątkował historię piłki nożnej na Ziemi Bytowskiej.

W 1908 roku w Bytowie z inicjatywy lokalnych mieszkańców powstał pierwszy klub w naszym mieście. Nosił on nazwę Bütower Fussball Club Sturm Bütow. Dziś o tym zespole pamiętają nieliczni. Niemal zupełnie zniknął w mrokach historii. Warto jednak zdmuchnąć kurz z zakurzonych woluminów i przeszukać dostępne źródła informacji na jego temat, by dowiedzieć się, jak rodził się bytowski futbol.

Bytów przed wybuchem I wojny światowej był zupełnie innym miastem, niż to, które znamy obecnie. W okolicach 1910 roku miał niespełna 8 tysięcy mieszkańców, wśród których większość stanowili Niemcy. Na początku XX wieku rosnącą popularnością zaczęła cieszyć się piłka nożna. Powstawało coraz więcej klubów. Jeden z nich w został założony w Bytowie. Grali w nim również Polacy.

Pierwszym meczem Sturmu Bütow, o którym można znaleźć wzmianki w niemieckiej prasie, jest rywalizacja z 25 października 1908 roku. Wówczas bytowski klub zmierzył się na wyjeździe z Hohenzollern Lauenburg (dzisiejszy Lębork), z którym przegrał aż 0:8. Kilka miesięcy później 20 maja 1909 roku doszło do rewanżu. Tym razem spotkanie rozegrane w Bytowie zakończyło się zwycięstwem Sturmu 6:2. Znany jest jeszcze jeden wynik z 1909 roku. 3 października do naszego miasta przyjechała Germania Stolp (dzisiejszy Słupsk), która pokonała Sturm 2:0. Z kolei w 1910 roku bytowski klub zmierzył się z inną ekipą ze Słupska: Viktorią Stolp. W tym meczu to słupszczanie okazali się zdecydowanie lepsi, wygrywając aż 15:1.

Przed wybuchem I wojny światowej w 1912 roku Bütower Fussball Club Sturm Bütow był członkiem Baltische Rasen- und Wintersport-Verband, czyli Bałtyckiego Związku Sportów na Trawie i Zimowych. Również w tym samym roku klub był uczestnikiem Mistrzostw Okręgowych w Klasie II. Niestety nie znamy więcej wyników spotkań rozgrywanych przed 1914 rokiem.

Niewiele więcej wiemy o piłce nożnej na ziemiach bytowskich w dwudziestoleciu międzywojennym. W Bytowie działał miejski związek gimnastyczny i związek sportowy (Bütower Sport-Verein), który powstał w 1916 roku. Należał do niego również klub piłkarski, który rozgrywał swoje mecze w pomorskiej klasie okręgowej – grupie północno-wschodniej.

W latach 30. XX wieku, jak informowała wówczas bytowska prasa, Sturm zmierzył się z drużyną z Kościerzyny, leżącej w granicach II Rzeczpospolitej. Podczas festynu Polacy z kościerskiego zespołu pokonali Niemców z Bytowa 3:0. Znany jest jeszcze jeden wynik meczu Sturmu Bütow. W 1941 roku zmierzył się z Viktorią Stolp, z którą przegrał aż 1:10. Bytowski klub miał zagrać również z Schalke 04 Gelsenkirchen. Wynik tego meczu nie jest jednak znany.

Przedwojenna piłka nożna znacząco różniła się od tej znanej obecnie. Zmiany zawodników czy kartki za przewinienia boiskowe, bez których dziś nie wyobrażamy sobie futbolu, wówczas nie występowały. Na początku XX wieku rozgrywki piłkarskie jednak ciągle się rozwijał i zyskiwał na popularności. – Najlepsze i najciekawsze mecze przyciągały kibiców. Gdy w 1920 roku w Gdańsku mierzyły się reprezentacja Gdańska z reprezentacją Hamburga, to na trybunach zgromadziło się około 5 tysięcy ludzi. Myślę, że dobre ligowe mecze oglądało około 2 czy 3 tysięcy osób – mówi Piotr Chomicki, autor książki “Rozgrywki piłkarskie na Pomorzu do roku 1914”.

Po zakończeniu II wojny światowej pamięć o Sturm Bütow powoli zanikała, podobnie jak mieszkająca w mieście ludność niemiecka. W 1946 roku założona została Bytovia, której poczynania możemy oglądać do dziś. Po dawnym przedwojennym zespole pozostały w Bytowie tylko metalowe siatki na bramkach, które przez jakiś czas służyły również “Czarnym Wilkom”. Chociaż Sturm Bütow nie jest w żaden sposób powiązany z Bytovią, to mimo wszystko warto poznać losy tego klubu. To przecież właśnie od niego zaczęła się historia piłki nożnej w Bytowie.

Foto: Rozgrywki piłkarskie na Pomorzu do roku 1914, Bytovia 1946-2006.

Materiał powstał na podstawie książek: “Bytovia 1946-2006” Bogdana Adamczyka, “Rozgrywki piłkarskie na Pomorzu do roku 1914” Piotra Chomickiego, “Historia Bytowa” pod redakcją Zygmunta Szultki. Za fotografie i dodatkowe informacje dziękujemy również panu Jerzemu Saldatowi.

Osoby zainteresowane bardzo ciekawą historią futbolu na Pomorzu przed rokiem 1914 zapraszamy do zakupu książki Piotra Chomickiego “Rozgrywki piłkarskie na Pomorzu do roku 1914”. Link do sklepu: TUTAJ!